Eskişehir’de amatör tiyatro toplulukları sık sık kurulur, salon bulamama, dekor, kostüm gibi ihtiyaçlarını karşılayamama gibi nedenlerle ya da örgütlenememe nedeniyle en fazla bir oyun sahneleyebildikten sonra dağılırlar. Eskişehir’de tüm sanat dallarında faaliyet gösteren ve Eskişehir’in tek sivil sanat kurumu özelliği taşıyan Eskişehir Sanat Derneği, kurulduğu 2002 yılından beri kurum kültürü ve disiplini ile sürdürdüğü tiyatro alanında da faaliyet göstermektedir.
Eskişehir Sanat Derneği’nde tiyatro çalışmaları, Tiyatro Birimi kurularak önce; her yaşta tiyatro ile ilgilenmek isteyenlere ortam yaratmak üzere Tiyatro ile Tanışma kursları düzenlenmiştir. Sonra bu birim Eskişehir’de amatör tiyatro yapmak üzere ve derneğin adına da uygun olarak “Eskişehir Sanat Tiyatrosu”na dönüştürülmüş.
Eskişehir Sanat Derneği 2002 yılından beri, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü etkinliği olarak Ergin Orbey, Turgut Özakman, Sevda Şener, Yıldız Kenter, Güngör Dilmen, Özdemir Nutku gibi Türk Tiyatrosuna büyük emekleri olmuş tiyatrocularımıza “Türk Tiyatrosuna Emek Ödülü” vermektedir. Çocuk Tiyatrolarının sorunlarını Eskişehir’de konuşmak ve üzere 2003 yılında Prof.Dr. Sevinç Sokullu, Doç.Dr. Hasan Erkek, Bursa Devlet Tiyatrosu’ndan Özer Tunca’nın, 2010 yılında da Prof.Dr. Özdemir Nutku, Ankara Devlet Tiyatroları’ndan Ulviye Karaca, Prof.Dr. Hasan Erkek’in konuşmacı oldukları “Çocuk Tiyatroları Dramaturjisi” konulu iki panel düzenlemiştir. 2003 yılından beri Liseler Arası Tiyatro Şenliği, 2007 yılından beri de “Anaokulları Nasreddin Hoca Masal Anlatma Şenliği” düzenlemektedir.
Eskişehir Sanat Tiyatrosu’nun seyirci ile buluşan ilk oyunu; 2005 yılında kendi bünyesinde yetişen Latif Tiftikçi’nin yazıp oynadığı “Gazi Emir” meddahıdır. İkinci oyunu; 2006 yılında yine Latif Tiftikçi’nin yazdığı,yönettiği Eskişehir’i anlatan, Yunus Emre, Nasreddin Hoca, Seyyid Battal Gazi gibi değerleri de oyun içersinde tanıtan ve içersinde meddah da bulunan “Diyar-ı Eskişehir”oyununu oynamaya başlamıştır. Bu oyun Eskişehir kent merkezinde kendi seyircisini yaratarak defalarca oynamış ayrıca Eskişehir’in ilçelerine ve yakın illere, Yalova’ya kadar turneler yapmış ve 2007 yılında Bartın’da yapılan 13. Tiyatro Festivaline katılmış, en başarılı topluluk gösterilmiştir.
Eskişehir Sanat Tiyatrosu’nun üçüncü oyunu, 2008 yılında, yine kendi bünyesinde yetişen Cemalettin Güzelbaba’nın yazıp yönettiği “Fuzuli” oyunudur. Okuma-yazma bilmeyenlerin arzuhalçide yaşadıklarını işleyen bu oyunu da Eskişehir’den sonra İstanbul Amatör Tiyatrolar Festivalinde oynamıştır.
Eskişehir Sanat Tiyatrosu’nun dördüncü oyunu, İtalyan halk tiyatrosunun önemli oyun yazarlarından, Nobel Edebiyat Ödüllü Dario Fo ve eşi Franca Rame’nin yazdıkları, Füsun Demirel’in dilimize çevirdiği “Kadın Oyunları ve Hamile Adam”oyunudur. Eskişehir Sanat Tiyatrosu bu oyun ile ilk kez kendi bünyesinde yazılan oyunların dışında dünyaca tanınmış bir yazarın oyununu sahneleyerek gelişimini göstermiştir. Latif Tiftikçi’nin yönettiği, kadına şiddet konusunu işleyen bu oyunu 2012 yılı 8 Mart Dünya Kadın Günü etkinliklerinde oynamaya başlamış.Eskişehir’de defalarca sahnelenmiş aynı yılı (2012) içersinde Anadolu Üniversitesi Amatör Tiyatro Festivalinde Eskişehir’de defalarca sahnelenmiş daha sonra 2013 yılında önce 4. Ayvalık Tiyatro Festivalinde (28 Nisan 2013), sonra 3-14 Mayıs 2013 tarihlerinde yapılan İstanbul 7. Genç Sahne Tiyatro Festivalinde oynamıştır. Eskişehir Sanat Derneği yine Latif Tiftikçi’nin yazıp yönettiği Nasreddin Hoca ve Odunpazarı’ndan yaşamı anlatan beşinci oyunu “Hacı Müşerref” adlı seyirlik oyununu sokak tiyatrosu olarak 27-30 Haziran 2013 tarihlerinde Urla’da düzenlenen 3. Toprak Sahne Tiyatro Festivalinde oynamıştır.
Eskişehir Sanat Derneği’nin amatör tiyatro topluluğu Eskişehir Sanat Tiyatrosu, Eskişehir’de ciddi, bilinçli amatör tiyatro yapmaktadır. 2013-2014 tiyatro sezonunda “Kadın Oyunları ve Hamile Adam” oyunlarını sürdürecek ve yeni oyun olarak da Latif Tiftikçi’nin Antonio Skarmeta’nın romanından tiyatroya uyarladığı “Ateşli Sabır”ı sahneleyecektir.
2013-2014 tiyatro sezonunda derneğin ikinci tiyatro topluluğu: Eskişehir Çocuk Tiyatrosu ‘da derneğin üyelerinden Doç.Dr.Canan İleri’nin dünya çocuk klasiklerinden “Kurt ile Anne ve Yavru Kuzular” masalından oyunlaştırdığı çocuk oyunu “Anne Keçi ve Yavruları”nı ve Osman Tanaçan’ın yazdığı “Yunus Emre” oyununu sahneleyecektir.
